علائم تیروئید گربه | تشخیص و درمان تیروئید کم‌کار و پر‌کار در گربه‌ها

تیروئید گربه یک غده 2 لوب در گردن است که دو هورمون حاوی ید به نام‌های T3 و T4 تولید می‌کند که بر بسیاری از فرآیند‌های بدن اثر می‌گذارند. در هر جانوری هورمون‌های تیروئیدی میزان متابولیسم یا سرعت انجام فرآیند‌های بدن را تنظیم می‌کنند. اگر میزان این هورمون کمتر از مقدار طبیعی‌شان در بدن باشد، باعث کاهش سرعت فعالیت‌های بدن می‌شود و افزایش آن بیشتر از مقدار مجاز موجب می‌شود سرعت فعالیت‌های بدن افزایش یابد.

هورمون‌های تیروئیدی روی بسیاری از فرآیندهای سلولی اثر می‌گذارند که بعضی از فعالیت‌های آن‌ها عرض چند دقیقه تا چند ساعت انجام می‌شود، درحالی‌که برخی دیگر چندین ساعت یا بیشتر طول می‌کشد. هورمون‌های تیروئید در مقادیر طبیعی همراه با سایر هورمون‌ها مانند هورمون رشد و انسولین به ساختن بافت‌ها می‌پردازند. اگر این هورمون‌ها بیش‌ازحد ترشح شوند، به افزایش تجزیه پروتئین‌ها و بافت‌ها کمک می‌کنند و باعث اختلال تیروئید گربه می‌شوند.

در ادامه‌ این مقاله در مورد کم کاری و پرکاری تیروئید در گربه‌ها و روش‌های درمان آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

کم‌کاری تیروئید گربه

در کم‌کاری تیروئید گربه سطح هورمون‌‌های تیروئید کاهش می‌یابد و سرعت متابولیسم بدن کم می‌شود. از دلایل کم‌کاری تیروئید در گربه‌ها می‌توان به برداشتن یا تخریب غده تیروئید از طریق ید رادیواکتیو یا داروهای ضد‌تیروئید به‌عنوان درمان پرکاری تیروئید اشاره کرد. هرچند کم‌کاری تیروئید گربه‌ها به‌طور طبیعی‌ بسیار کم است، اما زمانی‌که رخ می‌دهد به دلیل اختلال در خود غده تیروئید است.

علایم hypothyroidis در گربه چیست؟

کمبود هورمون تیروئید در گربه بر عملکرد تمام سیستم‌ها و اندام‌ها تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود علائم متفاوت باشد. در گربه‌های مبتلا به بیماری خفیف، علائم هم خفیف است یا وجود ندارد. گربه‌های مبتلا به بیماری پیشرفته، علائمی مانند بی‌حالی، ریزش موی گربه، دمای پایین بدن، غذا نخوردن گربه و گاهی اوقات کاهش ضربان قلب را دارند. این گربه‌ها ممکن است چاق شوند به ویژه گربه‌هایی که‌ مبتلا به کم‌کاری تیروئید ناشی از تخریب غده ناشی از درمان پرکاری تیروئید هستند.

گربه‌هایی که با کم‌کاری تیروئید متولد می‌شوند و نیز گربه‌هایی که در سنین پایین به آن مبتلا می‌شوند، نشانه‌هایی مانند کوتولگی، بی‌حالی شدید، کسل‌شدن ذهنی، ‌بی‌اشتهایی و کاهش ضربان قلب را دارند و یا گاهی یبوست گربه را به دنیال دارد.

درمان کم کاری تیروئید

برای تشخیص دقیق کم‌کاری تیروئید باید ارزیابی دقیق علائم صورت گیرد و آزمایش‌های مختلف آزمایشگاهی از جمله نشان دادن غلظت پایین هورمون‌های تیروئید در خون (به خصوص T4) در ترکیب با سطوح بالای هورمون محرک تیروئید انجام پذیرد.

کم کاری تیروئید در گربه‌ها را می‌توان با جایگزینی با هورمون تیروئید مصنوعی درمان کرد. موفقیت درمان با میزان بهبود علائم مشخص می‌شود. غلظت هورمون تیروئیدی با هدف تنظیم دوز هورمون تیروئید کنترل می‌شود. بعد از تثبیت دوز باید سطح هورمون تیروئیدی را یک یا دو بار در سال بررسی کرد. اما درمان به‌صورت مادام‌العمر انجام می‌شود.

پرکاری تیرویئد در گربه

پرکاری تیروئید گربه یک بیماری شایع است که گربه‌های میانسال و مسن به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری به دلیل افزایش تولید هورمون‌های تیروئید (معروف به T3 و T4) از غدد تیروئید بزرگ شده واقع در گردن گربه ایجاد می‌شود. معمولا بزرگ‌شدن غدد تیروئید ناشی از توموری غیر‌سرطانی به نام آدنوم است.

هورمون‌های تیروئید تقریبا بر تمام اندام‌های بدن تأثیر می‌گذارند و ممکن است باعث مشکلات ثانویه شوند. این هورمون‌ها باعث تحریک ضربان قلب و انقباض قوی‌تر عضله قلب می‌شوند. ممکن است گربه‌های مبتلا به پرکاری تیروئید قلب‌شان بزرگ شود و ضخیم‌شدن بطن چپ قلب را تجربه کنند. اگر درمان صورت نگیرد و کنترل انجام نشود، این تغییرات در نهایت عملکرد طبیعی قلب را به خطر می‌اندازد و حتی می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شوند.

فشار خون بالا از جمله عوامل مبتلایی به پرکاری تیروئید است که می‌تواند باعث آسیب اضافی به چندین اندام از جمله چشم، کلیه، قلب و مغز شود. گاهی برای کنترل فشار خون و کاهش خطر آسیب به سایر اندام‌ها به دارو نیاز است. معمولا در بیماری قلبی، پس از درمان کامل تیروئید، فشار خون بالا برطرف می‌شود و ممکن است نیازی به درمان دائمی برای آن نباشد.

علایم hyperthyroidism در گربه چیست؟

در پرکاری تیروئید گربه سرعت متابولیسم افزایش می‌یابد. شایع‌ترین علائم عبارتند از کاهش وزن، اشتهای بیش‌ازحد، تحریک پذیری بیش‌از‌حد، افزایش تشنگی و ادرار، استفراغ، اسهال گربه و افزایش حجم مدفوع. علائم قلبی عروقی شامل افزایش ضربان قلب، سوفل، تنگی نفس، بزرگ‌شدن قلب و نارسایی‌احتقانی قلب است. در پرکاری تیروئید علائمی مانند کاهش اشتها، بی‌حالی و افسردگی وجود دارد.

دامپزشک در ابتدا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. ناحیه گردن گربه شما برای بررسی بزرگ شدن غدد لمس می‌شود. سپس ضربان قلب و فشار خون گربه نیز بررسی‌ می‌شود. اگر مشکوک به بیماری تیروئید باشد، دامپزشک معمولا پانل شیمیایی خون و همچنین سطح هورمون تیروئید را تجویز می‌کند. بیشتر گربه‌های مبتلا به پرکاری تیروئید سطح هورمون تیروئید T4 در جریان خون‌شان افزایش می‌یابد. با‌این‌حال، درصد کمی از گربه‌های مبتلا به پرکاری تیروئید، سطح T4 را در محدوده‌ طبیعی دارند.

گربه‌ای که مبتلا به پرکاری تیروئید است، امکان دارد در اندام‌های دیگر آن از جمله قلب و کلیه اختلال به وجود بیاید پس لازم است هر چند مدت یک بار گربه‌ خود را معاینه کنید. شما می‌توانند با پانل شیمی خون و آزمایش ادرار اطلاعات مربوط به سایر اندام‌ها را بررسی کنید.

درمان پر‌کاری تیروئید در گربه

در درمان پرکاری تیروئید در گربه چهار گزینه وجود دارد: دارو، رژیم و مکمل غذایی، جراحی یا درمان با ید رادیواکتیو. هرکدام مزایا و معایب خود را دارند. به طور کلی، درمان گربه برای پرکاری تیروئید به عواملی از جمله عملکرد قلب و کلیه بستگی دارد. نارسایی کلیه تعیین‌کننده اصلی دوره درمان است و امکان دارد برخی از گزینه‌ها را حذف کند.

• دارو

داروهای ضد تیروئید با کاهش تولید و ترشح هورمون تیروئید از این غده عمل می‌کنند. این داروها درمانی برای بیماری ارائه نمی دهند، اما کنترل کوتاه‌مدت یا طولانی‌مدت پرکاری تیروئید را ممکن می‌کنند. از مزایای دارو می‌توان به‌راحتی در دسترس بودن و قیمت نسبتا ارزان آن اشاره کرد. با‌این‌حال، برخی از گربه‌ها ممکن ‌است با مصرف دارو عوارض جانبی داشته ‌باشند، از جمله: استفراغ، بی‌اشتهایی، تب، کم‌خونی و بی‌حالی.

درمان مادام‌العمر که معمولا شامل دوز خوراکی دو بار در روز است، مورد نیاز است که برای برخی از صاحبان و گربه‌ها، رسیدن به این برنامه دوز ممکن است دشوار باشد. برای ارزیابی اثربخشی درمان و نظارت بر عملکرد کلیه باید آزمایش‌های معمول خون به‌طور دوره‌ای در طول درمان انجام شود.

• رژیم غذایی

غذای خانگی سگ باید یک رژیم غذایی کم ید (Y/D) باشد که یک رژیم غذایی کامل ‌است و به‌عنوان تنها غذایی است که استفاده می‌شود نمی‌توان از منبع غذایی دیگری استفاده کرد‌.

• درمان جراحی

برداشتن غدد تیروئید که جراحی تیروئیدکتومی نامیده می‌شود، یک روش جراحی نسبتا ساده‌ است که معمولا با موفقیت انجام می‌گیرد. از مزایای جراحی می‌توان به این که احتمالا در بیشتر گربه‌ها درمان طولانی‌مدت یا دائمی ایجاد ‌می‌کند و نیاز به داروی طولانی‌مدت را از بین می‌برد، اشاره کرد. این جراحی نیاز به بیهوشی عمومی دارد و اگر گربه‌های مسن‌تر مشکلات قلبی، کلیوی یا مشکلات دیگری داشته باشند چون می‌توانند باعث عوارض شود، امکان دارد خطرات بیشتری را نیز به همراه داشته ‌باشد.

• درمان با ید رادیواکتیو

درمان با ید رادیواکتیو بهترین روش برای گربه‌های مبتلا به پرکاری تیروئید است. در طول درمان، ید رادیواکتیو به صورت تزریقی تجویز و به سرعت جذب جریان خون می‌شود. ید فقط توسط غده تیروئید جذب می‌شود. میزان تشعشع باعث تخریب بافت غیرطبیعی تیروئید می‌شود اما به بافت‌های اطراف یا غدد پاراتیروئید آسیب نمی‌رساند. اکثر گربه‌ها در عرض یک تا دو هفته پس از درمان، سطح هورمونی طبیعی دارند.

درمان با ید رادیواکتیو عوارض جانبی جدی ندارد و گربه بیهوش نمی‌شود. اما در این روش چون یک ماده‌ رادیواکتیو وارد می‌شود و تزریق صورت می‌گیرد، فقط در تأسیساتی که دارای مجوز ویژه برای استفاده از ایزوتوپ‌های رادیواکتیو هستند مجاز به درمانند.

رادیواکتیویته خطر زیادی برای گربه ندارد اما بهتر است افرادی که در تماس نزدیک با گربه هستند، اقدامات حفاظتی پیشگیرانه انجام دهند. گربه‌ای که تحت درمان است باید تا زمانی که سطح تشعشعات به حد مجاز برسد در بیمارستان بستری شود که این امر نشان می‌دهد باید تقریبا سه روز پس از درمان این اقدام صورت گیرد. درمان با ید رادیواکتیو تقریبا در 95٪ موارد پرکاری تیروئید موفقیت‌آمیز است.

پیشگیری از بیماری تیروئید در گربه‌ها

همواره به تغییرات رفتاری و فیزیکی گربه توجه کنید و در صورت مشاهده تغییرات غیر عادی گربه‌ خود به دامپزشک مراجعه کنید تا در صورت وجود بیماری اقدام به درمان کنید. استفاده از رژیم غذایی مناسب نیز برای پیشگیری از بیماری مانند اختلال تیروئید گربه توصیه می‌شود.