آیا بیماری هرپس گربه قابل درمان است؟ | علائم هرپس گربه + راه‌های پیشگیری

گربه‌ها جزو پرطرفدارترین حیوانات خانگی هستند و مانند بقیه حیوانات خانگی ممکن است به بیماری‌های مختلفی مبتلا شوند. برخی از این‌ها جزو بیماری‌های مشترک انسان و گربه بوده و برخی دیگر  مانند دیابت در گربه‌ها فقط بین گربه‌ها و سایر حیوانات قابل انتقال است. یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشمی که در گربه‌ها مشاهده می‌شود، عفونت هرپس گریه است. بیش‌تر پستانداران ویروس هرپس مختص گونه خود را دارند که گونه‌های دیگر را آلوده نمی‌کند؛ بنابراین ویروس هرپس گربه برای انسان مسری نیست. زمانی که گربه دچار عفونت در سطح چشم شود و به آنتی بیوتیک‌ها پاسخ ندهد، مشکوک به ویروس هرپس است. در محیط، این ویروس در اثر خشک شدن و نور خورشید از بین می‌رود، اما در محیط‌های مرطوب و خنک به مدت یک الی دو روز می‌تواند زنده بماند. در ادامه به بررسی کامل این بیماری، عوامل آن و روش‌های پیشگیری و درمان می‌پردازیم.

بیماری هرپس گربه چیست؟

ویروس هرپس گربه که در دو نوع FHV و FHV-1  وجود دارد، یک ویروس بسیار مسری است که یکی از عوامل اصلی عفونت‌های تنفسی فوقانی (URIs) یا آنفولانزای گربه به شمار می‌آید و شایع‌ترین علت التهاب بافت‌های چشم، به ویژه پلک است. این ویروس در همه جا وجود دارد و باعث ایجاد بیماری در گربه‌ها در همه جای دنیا می‌شود. بیش از 80 درصد گربه‌ها به این ویروس مبتلا شده و علائم آن در زمان استرس ظاهر می‌شود.

در واقع، استرس بزرگترین علت عود این بیماری است مهم ترین عوامل استرس‌زا برای گربه‌ها عبارتند از:

• رویارویی با افراد غریبه یا حیوانات جدید در خانه
• نقل مکان به خانه جدید
• دور شدن از صاحب خود

هم چنین بالا رفتن سن و ضعف سیستم ایمنی نیز گربه را مستعد ابتلا به این بیماری می‌کند. عفونت هرپس گربه، که به عنوان رینوتراشیت ویروسی گربه (FVR) نیز شناخته شده، یک بیماری عفونی است که توسط ویروس تبخال (هرپس) نوع 1 ایجاد می‌شود. همانند سایر ویروس‌های هرپس، این ویروس مخصوص گونه‌های خاصی است و فقط باعث ایجاد عفونت در گربه‌ها می‌شود. این ویروس می‌تواند گربه‌ها را در هر سنی آلوده کند.

بیماری هرپس چگونه گسترش پیدا می‌کند؟

ویروس هرپس  گربه که یک بیماری تنفسی است، به‌راحتی از طریق هوا و موارد زیر بین گربه‌ها منتقل می‌شود:

• تماس مستقیم (از راه تماس با بزاق، ترشحات چشمی یا بینی)
• استنشاق قطرات عطسه
• استفاده از ظرف غذا یا جعبه خاک مشترک برای گربه‌ها
• قرار گرفتن گربه در یک محیط آلوده مانند تخت خواب (این مورد در FHV کمتر است زیرا ویروس شکننده بوده و احتمالا فقط 1 تا 2 روز در محیط زنده می‌ماند.)

در بیماری هرپس، پس از اتمام عفونت، تقریبا همه گربه‌ها به طور پنهان به ویروس آلوده می‌مانند و ویروس در سلول‌های عصبی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. این بدان معناست که گربه‌های آلوده به‌صورت مادام العمر، حامل ویروس هرپس می‌شوند. در بسیاری از گربه‌ها با این که آن‌ها ویروس را هم‌چنان در بدن خود دارند، این موضوع هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و هم‌چنان ویروس را دفع نمی‌کنند؛ بنابراین برای دیگران نیز خطری ندارد.

با این‌حال، برخی از گربه‌ها به‌طور متناوب ویروس را دفع می‌کنند. این موضوع بیش‌تر پس از استرس یا سرکوب سیستم ایمنی گربه (به عنوان مثال، پس از استفاده از کورتیکواستروئیدها) شایع است. هنگامی‌که ویروس دوباره از بین می‌رود، برخی از گربه‌ها با عود علائم خفیف بالینی مواجه می‌شوند. علاوه بر این، عفونت مداوم هرپس گربه نوع FHV می‌تواند باعث بروز مشکلات چشمی شود.

نشانه ها و علائم هرپس در گربه چه چیزهایی است؟

• عفونت حاد تنفسی فوقانی

URI حاد، شایع‌ترین نمود ظاهری عفونت هرپس گربه (FHV) است. علائم معمول آن شامل ورم ملتحمه، ترشحات چشمی، عطسه، ترشحات بینی، ترشح بزاق، فارنژیت، بی‌حالی، بی‌اشتهایی، تب و گاهی سرفه است. این علائم ممکن است از چند روز تا چند هفته طول بکشد و از بین رفتن ویروس معمولا 3 هفته ادامه می‌یابد. علائم در بیماری هرپس نوع FHV به‌طور کلی شدیدتر از مواردی است که در FCV مشاهده می‌شود.

• کراتیت (عفونت و التهاب قرنیه – قسمت واضح جلوی چشم)

این مورد اگرچه نسبتا غیر معمول است، اما یکی از علائم عفونت مزمن هرپس گربه که در تعداد زیادی از گربه‌ها مشاهده می‌شود، کراتیت است. اگرچه کراتیت می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد، اما عفونت هرپس می‌تواند باعث ایجاد چندین زخم شاخه‌ای کوچک قرنیه به نام “کراتیت دندریتیک” شود. این نوع عفونت یک راه برای تشخیص عفونت هرپس در گربه‌ها نیز به‌شمار می‌آید.

• درماتیت

شامل ایجاد التهاب و زخم پوستی است که بیش‌تر در اطراف بینی و دهان گربه دیده می‌شود، اما می‌تواند به ندرت نواحی دیگر بدن مانند پاهای جلویی را نیز درگیر کند.

بیماری هرپس گربه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در بیش‌تر موارد، تشخیص خاصی از عفونت هرپس در گربه مورد نیاز نخواهد بود. وجود علائم معمولی URI برای تشخیص احتمالی عفونت هرپس (FHV) کافی است. درصورت نیاز به تشخیص خاص، می‌توان نمونه‌ ترشحات چشمی یا دهانی را به آزمایشگاه‌های دامپزشکی ارائه داد که در آن‌جا می‌توان ویروس را در محیط کشت آزمایشگاهی پرورش داد. هم‌چنین، با روش PCR (تکنیک مولکولی برای تشخیص اجزا ژنتیکی ویروس) تشخیص عفونت قابل انجام است. مواردی که نمونه آزماشگاهی بعد از تست نشان ‌می‌دهد، می‌تواند برای تشخیص درماتیت (عفونت پوستی) مرتبط با هرپس گربه نیز مفید باشد.

 دارو و درمان برای هرپس گربه چیست؟

عفونت‌های بیماری هرپس گربه، اغلب با عفونت‌های باکتریایی ثانویه همراه می‌شوند؛ بنابراین معمولا استفاده از آنتی بیوتیک‌ها به‌عنوان درمان حمایتی مورد نیاز است. در طول دوره بیماری، مراقبت‌های پرستاری بسیار مهم است و ممکن است گربه‌ها، در موارد شدید بیماری، برای کنترل‌های تغذیه‌ای و تزریقات وریدی بستری شوند.

استفاده از روش‌های درمانی مانند استنشاق بخار یا استفاده از اسپری‌ها ممکن است در موارد احتقان شدید بینی برای درمان کمک کننده باشد و از آن‌جا که در دوره بیماری گربه نمی‌تواند بوی غذا را به خوبی حس کند، استفاده از غذاهای کنسروی گربه یا غذاهایی که به آرامی گرم می‌شوند، برای اشتهای گربه مفید است.

برخلاف FCV، برای عفونت هرپس، داروهای ضد ویروسی خاصی در دسترس هستند و می‌توانند در مدیریت علائم بالینی بیماری بسیار مفید باشند.

• درمان ضد ویروسی سیستمیک:

فامسیکلوویر یک داروی ضد ویروسی برای انسان است در درمان هرپس گربه‌ها نیز موثر است. این دارو مصرف می‌تواند از طریق دهان از سوی دامپزشک تجویز شود و می‌تواند در مدیریت عفونت‌های حاد بسیار مفید باشد.

• درمان موضعی ضد ویروسی چشمی:

ایدوکسوریدین، تری فلوریدین و سیدوفوویر، همه داروهای ضد ویروس هرپس هستند که می‌توانند به عنوان یک درمان موثر برای استعمال موضعی در چشم به صورت قطره چشمی، برای ورم ملتحمه و کراتیت مرتبط با herpes استفاده شوند. برخی از این داروها باید به طور مکرر (چند بار در روز) تجویز شوند و ممکن است با داروی اینترفرون موضعی ترکیب شده و تجویز شوند تا اثر بخشی داروها افزایش پیدا کند.

در محل‌هایی که از تعداد زیادی گربه‌ نگهداری می‌شود، هر گربه که علائم بالینی نشان می‌دهد، باید در صورت امکان جدا شده و با ضدعفونی و استفاده از ظرف‌های غذای جداگانه و وسیله‌های مرتبط با حیوان، هم‌چنین شست و شوی دقیق دست‌ها از انتقال بیماری جلوگیری کرد.

پیشگیری از بیماری هرپس گربه چه راه‌هایی دارد؟

واکسیناسیون در برابر بیماری هرپس گربه:

بهترین راه برای محافظت گربه در برابر بیماری هرپس تزریق واکسن است؛ واکسیناسیون لزوما از عفونت هرپس گربه جلوگیری نمی‌کند اما شدت بیماری بالینی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. برخلاف FCV، تنها یک سویه FHV وجود دارد؛ بنابراین واکسیناسیون با وجود سویه های مختلف پیچیده نمی‌شود.

برای بچه گربه‌ها باید یک سری 2 تا 3 واکسن RPC را از حدود 8 هفتگی، به‌همراه تقویت‌کننده‌ها تا 3 سالگی گربه شروع کرد. هم‌چنین باید سایر واکسیناسیونی که دامپزشک تجویز می‌کند انجام شود چرا که هر گونه بیماری می‌تواند باعث تشدید ویروس شود.

گربه‌های بیمار را جدا کنید:

از آن‌جا که عفونت هرپس بسیار مسری است، گربه ای که علائم هرپس را نشان می‌دهد باید از سایر گربه‌ها جدا شود. دست‌های خود را مرتبا بشویید، پس از دست زدن به گربه آلوده از ضدعفونی کننده دست استفاده کنید و وسایل مرتبط با گربه آلوده را با محلول سفیدکننده رقیق یا سایر مواد شوینده با آب گرم تمیز کنید.

گربه‌ها می‌توانند ویروس را تا سه هفته پس از شروع اولین علائم از بین ببرند، بنابراین پروتکل‌های جداسازی را به مدت 21 روز برای گربه بیمار انجام دهید، حتی اگ گربه شما سالم به نظر برسد. هنگامی‌که ویروس پنهان است و مسری نیست گربه مبتلا به هرپس می‌تواند در اطراف سایر گربه‌ها باشد و بیماری انتقال پیدا نخواهد کرد.

نگهداری گربه‌ها در داخل خانه:

یک راه دیگر برای جلوگیری از آلوده شدن گربه به بیماری هرپس، این است که او را در خانه نگه دارید. گربه‌هایی که در خیابان پرسه می‌زنند، به احتمال زیاد با گربه‌های بیمار یا ناقل‌های واکسینه نشده مواجه می‌شوند. اگرتشخیص داده شد که گربه شما مبتلا به هرپس است، باید در داخل خانه نگهداری شود تا از انتقال آن به سایر گربه‌ها جلوگیری شود.

سخن پایانی

مهم ترین نکته‌ای که مراقبین گربه‌ها در مورد بیماری هرپس باید بدانند این است که این ویروس را نمی‌توان به‌طور کامل درمان کرد یا از بین برد؛ اما با کم کردن موقعیت‌های استرس‌زا برای گربه و درمان سریع عفونت‌های فعال بدن می‌توان از شیوع بیماری در آینده جلوگیری کرد. اگرچه عفونت‌های ویروس هرپس گربه قابل درمان هستند، اما در عین حال می‌توانند خطرناک نیز باشند، زیرا همه گربه‌ها به داروها پاسخ یکسان نمی‌دهند و گاهی داروها نیاز به تغییر یا اصلاح دارند تا بهترین نتیجه و تاثیر را داشته باشند.