در این مطلب میخوانید:
توکسوپلاسموز نوعی بیماری انگلی شایع است که تعداد قابل توجهی از حیوانات خانگی، حیوانات مزرعه، انواع پرندهها و حتی انسانها را آلوده کرده و تحت تاثیر خود قرار میدهد.
توکسوپلاسما گوندی یا T. gondii عامل اصلی یا در واقع انگلی است که این بیماری را ایجاد میکند و گربهها یکی از میزبانان قطعی این انگل در نظر گرفته میشود. این انگل میتواند چرخه زندگی یا همان Life Cycle خود را در بدن گربه کامل کند. گربه تنها حیوانی است که اوویست انگل را به شکل مدفوع دفع میکند؛ که در این حالت زمینه برای بیمار و آلوده کردن انواع حیوانات و پرندهها ایجاد میشود. شایان ذکر است که توکسوپلاسموز گربه میتواند از طریق مدفوع این حیوان خانگی به بدن انسان منتقل شود.
باید به این نکته توجه داشت که در حالت کلی انسانها به وسیله خوردن مواد غذایی آلوده به توکسوپلاسما گوندی یا T. gondii دچار این بیماری میشوند. چنانچه گاو یا گوسفند هنگام چریدن از علوفه و مواد غذایی آلوده به این انگل تغذیه کنند و گوشت آنها بعد از کشتار به دست افراد مختلف و مصرف کنندهها برسد، این امکان وجود دارد که در صورت عدم پخت کافی گوشت یا عدم رعایت برخی نکات بهداشتی، افراد به این بیماری مبتلا شوند.
برای خرید و مشاهده قیمت انواع غذای مولتی ویتامین گربه به فروشگاه آنلاین دیجی پت مراجعه کنید
توکسوپلاسموز گربه چیست؟
همانگونه که اشاره شد توکسوپلاسموز یکی از انواع بیماریهای گربه است که توسط یک انگل خاص تحت عنوان T. gondii ایجاد میشود. با استناد بر بررسیهای صورت گرفته این انگل را میتوان در گوشت خام و همچنین خاک باغچه به فراوانی مشاهده کرد.
شایان ذکر است که اگر گربه مورد نظر یک حیوان مبتلا به این بیماری را شکار کرده و از آن تغذیه کند و یا حتی در تماس با مدفوع گربه آلوده دیگر قرار بگیرند، متاسفانه تحت تاثیر همین انگل قرار گرفته و به بیماری توکسوپلاسموز مبتلا میشود.
توصیه میشود که برای به حداقل رساندن خطر توکسوپلاسموز گربه خانگی باید برخی تمهیدات و اقدامات ضروری در نظر گرفته شود. از جمله مهمترین مورد این است که نباید اجازه دهید گربه خانگی شما به بیرون رفته و موش یا هر حیوان دیگری را شکار کند.
همچنین پرسه زدن در محیط بیرون ممکن است گربه را در خطر تماس با مدفوع آلوده قرار دهد. به طور کلی توکسوپلاسموز گربه خانگی در مواردی که افراد فقط و فقط غذای خانگی گربه (غذای خوب پخته شده با کیفیت) قرار میدهد و در واقع حیوان خانگی خود را از خطرات بیرون محافظت میکنند، عملاً غیرممکن است که رخ دهد.
علائم بیماری توکسوپلاسموز در گربه چه چیزهایی هستند؟
براساس بررسیهای صورت گرفته علائم بیماری توکسوپلاسموز گربه به ندرت قابل مشاهده و تشخیص است؛ بهطوری که در بیشتر مواقع افراد این بیماری را به عنوان نقص ایمنی در گربه در نظر میگیرند. علت اصلی این بیماری در اصل انتقال انگل توکسوپلاسما گوندی یا T. gondii از رودهها به بیرون از دستگاه گوارش گربه و همچنین منتشر شدن آن در قسمتهای مهمی مانند نخاع، چشم، مغر، ریه، بافتهای لنفاوی و برخی قسمتهای مهم دیگر است.
پروسه فعالیت این انگل در بافتهای نامبرده به صورت تدریجی باعث التهاب و تخریب بافتها در قسمت مورد نظر شده که در این حالت نهایتاً کارکرد آن عضو با چالش مواجه شده و یا به طوری کلی متوقف میشود. با توجه به موارد توضیح داده شده میتوان به این نتیجه رسید که این بیماری در گربه میتواند عضوهای مختلفی را تحت تاثیر قرار داده و درگیر کند؛ در این حالت بروز عوارضی مانند تورم قسمتهای مختلفی مانند غدد لنفاوی، التهاب مغز، ملتهب شدن عضلات قلب، التهاب شبکیه چشم و … امری بدیهی است.
باید به این مورد توجه داشت که اگر بیماری توکسوپلاسموز گربه خانگی از طریق جفت منتقل شود، مشکلات جدی مانند ناقص به دنیا آمدن، مردهزایی و مرگ میتواند رخ دهد.
البته بچه گربههایی که از گزند این انگل در امان میمانند؛ مواردی مانند بیاشتهايي، ضعف، تب، علائم تنفسي مثل تنگی نفس، افزايش صداهاي تنفسي، علائم كبدي مثل زردي متورم شدن شكم و كبد و علائم عصبي در آنها نمایان میشود. باید به این مورد توجه داشت که اصلیترین علائم این بیماری تب، نداشتن اشتها و ضعف است؛ البته بروز دیگر علائم به حاد بودن شرایط بیماری بستگی دارد.
در حالت کلی برای علائم بیماری توکسوپلاسموز در گربه شامل موارد زیر میشود:
- تب
- بیحال بودن و حالت خستگی
- بروز اسهال و استفراغ در گربه
- کم شدن اشتها
- پایین آمدن میزان وزن
- درد داشتن در قسمت شکم
- مشکل غذا خوردن و قورت دادن
- ایجاد التهاب در چشمها
- غیرطبیعی شدن مردمک چشم
- کور شدن
- تغییرات خلق و خو
- چرخیدن به دور خود
- تکیه دادن سر به دیوار
- فلج شدگی
- تکان دادن بیوقفه گوشها
- ایجاد لرزش در بدن
- تشنج کردن
- نداشتن کنترل روی ادرار و مدفوع
- نداشتن تعدادل
- واکنش دادن به لمس
- هپاتیت یا همان بیماری کبدی
- بزرگ شدن گره لنفاوی
- سرفه کردن و سختی در نفس کشیدن
برای خرید و مشاهده قیمت انواع غذای تشویقی گربه به فروشگاه آنلاین دیجی پت مراجعه کنید
روشهای درمان توکسوپلاسموز در گربه
براساس تحقیقات، بررسیها و آزمایشهای متعددی صورت گرفته استفاده از برخی آنتیبیوتیکها میتوانند تاثیرات مثبتی در روند از بین بردن این انگل ایجاد کنند. اما متاسفانه هیچگونه درمان قطعی یا تایید شدهای برای حذف کامل این انگل وجود ندارد. درواقع بهرهگیری از آنتی بیروتیکها سبب محدود کردن و کاهش دادن تاثیر بیماری میشود و به نوعی از گسترش و تکثیر انگل در بدن میزبان یعنی گربه جلوگیری میکند.
از جمله بهترین آنتیبیوتیکهایی که برای درمان توکسوپلاسموز گربه استفاده میشود، کلیندامایسین و کوتریموکسازول نام دارند که تاثیر بهسزایی در محدودسازی و کاهش شدت بیماری ایجاد میکند. بهطور کلی هر یک از آنتیبیوتیکها به 2 تا 6 هفته باید استفاده شوند تا طول دوره درمان آنها کامل شود. البته شدت بیماری میتواند شرایط درمان را تغییر دهد بهطوری که اگر گربه موردنظر شرایط جسمی و فیزیکی مناسبی ندارد باید حتماً در کلینیک دامپزشکی بستری شود. البته با توجه به تشخیص و صلاحدید دامپزشک میتوانید از شیوههایی مانند سرمدرمانی، تغذیه داخل رگی و برخی روشهای دیگر نیز استفاده کنید.
البته باید به این مورد هم توجه داشت که آنتیبیوتیکها عوارض خاص خود را دارند؛ از جمله مهمترین آنها کم شدن اشتها، بروز اسهال، ضعیف شدن مغز استخوان و همچنین نارسایی کبد کلیه و کبد است. چنانچه هر یک از موارد نامبرده در گربه نمایان شد، حتماً به دامپزشک خود اطلاع دهید.
حائز اهمیت است بدانید که اگر بیماری توکسوپلاسموز به صورت گسترده در بدن گربه منتشر شود و شرایط سلامتی آن را به شدت تحت تاثیر قرار دهد، شروع درمان با استفاده از آنتیبیوتیکها میتواند شرایط گربه را بدتر و خطرناکتر کند.
همانگونه که در قسمتهای قبلی ذکر شده ظهور بیماری توکسوپلاسموز گربه میتواند برخی عوارض چشمی را نیز ایجاد کند، از اینرو حتماً باید از انواع داروهای ضدالتهاب به خصوص از دگزامتازون، بتا متازون يا پردنيزولون بهرهگیری کنید.
در طول دوره درمان باید به طور مرتب به دامپزشک مراجعه کنید تا گربه را آزمایش و بررسی کند. در بیشتر موارد علائم بالینی در مدت 2 الی 3 روز بعد از استفاده از آنتیبیوتیکها درمان میشود. البته علائم چشمی تا 7 الی 10 روز و همچنین علائم عصبی در حدود 15 روز بعد از پروسه درمان، بهبود مییابد.
واکسن توکسوپلاسموز گربه آیا خوب است؟
همان گونه که در قسمتهای قلبی توضیح داده شد، هیچگونه درمان قطعی یا واکسن برای بیماری توکسوپلاسموز گربه وجود ندارد. اما باید به این نکته توجه داشت که در صورت تشخیص به موقع و و زودهنگام این بیماری میتوان با استفاده از برخی آنتیبیوتیکها، به درمان گربه بیماری پرداخت. البته مصرف آنتی بیروتیکها باید تا چند روی بعد از درمان نیز ادامه پیدا کند.
چالشها و مشکلات حاصل از این بیماری باعث شده تا تیمهای متعددی در زمینه یافتن واکسن برای درمان این بیماری وارد عمل شوند. البته در حال حاضر شیوههای درمانی متعددی برای محدود کردن و کاهش تاثیر این بیماری وجود دارد.
راههای پیشگیری
اصلیترین روش برای پیشگیری از آلوده شدن گربه خانگی خود این است که عامل آلودگی را در وهله اول از آن دور کنید. به همین منظور باید تمامی اقدامات لازم در نظر گرفته شود تا گربه تنها در محیط خانه بماند و برای گشتن یا شکار به بیرون نرود. همچنین از دادن محصولات گوشتی خام و همچنین غذاهایی که به صورت نیمپز است جداً خودداری کنید. توصیه میشود که از غذاهای خشک یا کنسرو مخصوص گربه بهرهگیری کنید تا خطر ابتلا به حداقل برسد.
حتماً باید روزانه ظرف دستشویی گربه را به صورت فوری و با رعایت نکات بهداشتی تمیز کنید. باید به این نکته توجه داشت که با استفاده از ضدعفونی کنندهها نمیتوان تخم انگل را از بین برد و به همین دلیل توصیه میشود که حتماً برای تمیزکاری محل آلوده از روش شستوشو با آب جوش یا بخارشویی استفاده کنید. علاوهبر این باید هفتهای حداقل 2 بار بستر و محل زندگی گربه را با همین روش پاکسازی نمایید تا امکان ابتلا به بیماری توکسوپلاسموز گربه به صفر برسد.
بررسی تست توکسوپلاسموز گربه
برای تست و تشخیص توکسوپلاسموز گربه میتوان از دو روش آزمایش خون و بررسی علائم بیماری استفاده کرد. در صورت آزمایش دادن میتوان با توجه به دو نوع آنتی بادی که در خون وجود دارد، از این بیماری مطلع شد.
بهطور کلی در یک گربه سالم که قبلاً به بیماری توکسوپلاسموز مبتلا شده است، میزان آنتیبادی در مدت 15 الی 25 روز بعد از ابتلا به این بیماری افزایش پیدا میکند؛ درواقع چون گربه قبلاً یک بار تجربه ابتلا به این بیماری را داشته است، اکنون برای بار دوم آنتی بادیها با عملکرد خود با این بیماری مبارزه میکنند و در این حالت اصطلاحاً گفته میشود که بدن گربه نسبت به این بیماری ایمن شده است. البته این آنتیبادیها نهایتاً تا 1 سال در بدن این گربه باقی خواهند ماند.
نکات مهم برای جلوگیری از ابتلا به بیماری توکسوپلاسموز توسط انسان
- بدون شک همه ما در رژیم غذایی خود از گوشت استفاده میکنیم. حتماً باید هربار بعد از شستشو و یا قطعه قطعه کردن گوشت، دستها و تمامی سطوحی که با گوشت خام در تماس بوده است را بشوییم.
- برای پاکسازی ظرف خاک گربه استفاده از دستکشهای یکبار مصرف الزامی است.
- همان گونه که در قسمتهای قبلی توضیح داده شد، مدفوع گربه آلوده یا برخی عوامل دیگر میتواند انگل توکسوپلاسما گوندی یا gondii را در خود نگه دارد؛ از این رو اگر به باغبانی علاقه دارید، برای جلوگیری از هر گونه خطر احتمالی، حتماً از دستکش استفاده کنید و بعد از اتمام کار دستهای خود را به خوبی شستشو دهید.
- سبزیجات و انواع میوهها در محیطهای باز و در طبیعت رشد میکنند، از این رو حتماً آنها به خوبی شسته و قبل از مصرف پوست بگیرید.
- از خوردن گوشت و تخممرغ خام یا نیمپز خودداری کنید.
- خانمهای باردار باید از شستن ظرف خاک گربه یا پاکسازی محل زندگی آن خودداری کنند. توصیه میشود در مواردی که خانم باردار، فرد تحت شیمی درمانی یا کسی که به بیماری خطرناک ایدز مبتلا است، در خانه زندگی میکند، از آوردن گربه به آن خانه اکیداً خودداری کنید. البته حداقل کاری که میتوانید انجام دهید، نگهداری گربه بالغ بجای بچه گربه است.
- شایان ذکر است که اگر گربه شما به هر دلیل به بیماری توکسوپلاسموز گربه مبتلا شد، لازم نیست که آن را بیرون کرده و یا دور بیندازید. با در نظر گرفتن اقدامات و نکاتی که در قسمتهای قبلی توضیح داده شد، هم انسان از گزند این بیماری در امان میماند و هم گربه سلامتی خود را به دست می آورد.