دیابت گربه، یک بیماری مزمن در گربه بوده که به‌طور فزاینده‌ای در گربه‌ها شایع شده‌است. اغلب در گربه‌هایی که دارای اضافه وزن هستند و گربه‌های مسن‌تر رخ می‌دهد. بنابراین، توجه به تغذیه گربه‌های مسن یا چاق اهمیت بالایی دارد. گربه‌ها، مانند انسان‌ها، دارای لوزالمعده هستند و وظیفه آن تولید انسولین است تا قند (گلوکز) بدن را از طریق رژیم غذایی تنظیم کند. لوزالمعده دارای دو نوع سلول متفاوت است که عملکرد‌های بسیار متفاوتی دارند. یک گروه از سلول‌ها، آنزیم‌های لازم برای هضم مناسب را تولید می‌کنند. گروه دیگر، که سلول‌های بتا نامیده می‌شوند، هورمون انسولین را تولید می‌کنند که سطح قند را در جریان خون تنظیم می‌کند و رساندن گلوکز به بافت‌های بدن را کنترل می‌کند. دیابت گربه زمانی رخ می‌دهد که بدن گربه نتواند قند موجود در جریان خون را به‌درستی متعادل کند.

اگر دامپزشک تشخیص دهد که گربه شما مبتلا به دیابت است، باید به کمک او برنامه‌ای برای مدیریت این بیماری ایجاد کنید. شما نقش مهمی را در ایجاد یک برنامه مفید درمانی و تغذیه‌ای برای گربه خود ایفا می‌کنید. وقتی دیابت درمان نشود، ممکن است علائم و نشانه‌های بیش‌تری را مشاهده کنید که می‌تواند منجر به درد، آسیب عصبی، ضعف عضلانی، سایر بیماری‌ها یا حتی مرگ شود.

 دیابت گربه چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص دیابت گربه، همیشه آسان نیست. دامپزشک باید یک معاینه کامل از گربه شما انجام دهد، سابقه پزشکی از گربه شما داشته باشد و آزمایش‌های لازم را انجام دهد. دامپزشک با مشاهده افزایش مداوم سطح گلوکز در خون و ادرار گربه، ممکن است دیابت گربه را تشخیص دهد. در مراحل اولیه دیابت، ممکن است متوجه شوید که گربه شما کمی خسته به نظر می‌رسد یا کمتر تعامل دارد.

برای حفظ گلوکز در بدن، کلیه‌ها گلوکز را از جریان خون به ادرار، فیلتر نمی‌کند؛ تا زمانی که به بیش‌ترین مقدار برسد. این بدان معنی است که گربه‌هایی با سطح قند خون طبیعی، در ادرار خود گلوکز ندارند. گربه‌های دیابتی، مقدار زیادی گلوکز در خون خود دارند؛ بنابراین قند موجود، از خون به داخل ادرار می‌ریزد. هنگامی که قند خون به سطح مشخصی می‌رسد، مقدار اضافی آن توسط کلیه‌ها برداشته شده و وارد ادرار می‌شود. به همین دلیل است که گربه‌ها و افراد مبتلا به دیابت، قند در ادرار خود دارند که اصطلاحا به آن گلوکوزوری گفته می‌شود.

برای تایید شدن دیابت گربه، یک آزمایش تخصصی به سرم فروکتوزامین انجام می‌شود. این آزمایش مقدار میانگین قند خون گربه را در 7 الی 14 روز گذشته نشان می‌دهد. آزمایش‌های دیگری نیز معمولا توسط دامپزشک تجویز می‌شود تا نقش بیماری‌های دیگر مانند عفونت ادراری، بیماری مزمن کلیه، پانکراتیت یا پرکاری تیروئید که ممکن است در علائم بالینی گربه موثر باشد را مشخص کنند.

نشانه‌ها و علائم بیماری دیابت گربه چیست؟

علائم اصلی بیماری دیابت گربه، افزایش تشنگی، افزایش ادرار، کاهش وزن و افزایش اشتها است. به‌خاطر ذات و رفتار گربه‌ها، ممکن است این علائم در مراحل اولیه بیماری مورد توجه قرار نگیرد؛ به ویژه اگر گربه زمان زیادی را در خارج از خانه بگذراند. گربه‌هایی که از رژیم غذایی کنسرو شده یا نیمه مرطوب استفاده می‌کنند، بیش‌تر آب مصرفی خود را از غذایشان دریافت می‌کنند و تشخیص مشکل افزایش مصرف آب در آن‌ها دشوارتر خواهد بود. برخی دیگر از علائم دیابت در گربه‌ها موارد زیر است:

• نوشیدن آب از مکان‌های غیر معمول
• التماس برای غذا
• کاهش توانایی پرش
• راه رفتن روی پاشنه به جای انگشتان پا (حالت plantigrade)
• بی‌حالی یا کاهش فعالیت
• ادرار چسبناک یا ادراری که تمیز کردن آن دشوار است
• تکرر ادرار یا ادرار خارج از جعبه مخصوص

چه دارو و درمانی برای دیابت گربه وجود دارد؟

وقتی که بیماری دیابت در گربه شما تشخیص داده‌شود، دامپزشک با همکاری شما روند درمان را شروع می‌کند. راه‌های متفاوتی برای درمان دیابت وجود دارد. هم‌چنین، برخی از گربه‌ها ممکن است بیماری یا شرایط خاص دیگری داشته‌باشند که ممکن است فرایند درمان را پیچیده کند.

هدف‌های درمان دیابت در گربه‌ها چه چیزهایی است؟

• بهبودی بیماری هدف است، اما برای همه گربه‌ها امکان‌پذیر نیست.
• تنظیم و تثبیت قندخون
• وزن پایدار و مناسب
• کاهش علائم و نشانه‌های ذکر شده برای بیماری
• کیفیت خوب زندگی
• پیش‌گیری از ایجاد هیپوگلیسمی (قند خون پایین)، هایپرگلیسمی (قند خون بالا)، کتواسیدوز(گرسنگی سلولی که در آن چربی، برای تامین انرژی تجزیه می‌شود) یا نوروپاتی (درد یا آسیب به اعصاب)

راه‌های کنترل و درمان دیابت گربه چیست؟

• توصیه‌های تغذیه‌ای و رژیم غذایی

برای کمک به کنترل دیابت و جلوگیری از آسیب بیش‌تر، گربه شما باید وزن سالم خود را حفظ کند. رژیم غذایی سالم گربه و شیوه زندگی فعال می‌تواند درمان گربه شما را موثرتر کرده و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود دهد.

دامپزشک، وزن ایده‌آل گربه شما را تعیین می‌کند؛ سپس هردو می‌توانید در مورد رژیم غذایی همراه با کربوهیدرات کم برای گربه به توافق برسید تا به گربه شما در رسیدن به این وزن و حفظ آن کمک کند. برای مشاهده وزن دقیق‌تر گربه خود در خانه، سعی کنید از ترازوی بچه استفاده کنید.

• انسولین درمانی

انواع مختلفی از انسولین موجود است که می‌تواند با رژیم‌های غذایی مناسب ترکیب شده و به این ترتیب، تزریق انسولین به گربه انجام شود. دامپزشک شما می‌تواند نحوه آزمایش سطح گلوکز و تزریق انسولین به گربه را به شما آموزش دهد. بیش‌تر گربه‌ها 2 بار در روز به تزریق نیاز دارند. شما با تمرین، به‌راحتی می‌توانید به گربه خود انسولین تزریق کنید.

• درمان اولیه

هنگامی‌که شما و دامپزشک خود برنامه درمانی دیابت گربه را انتخاب کردید، خواهید آموخت که چگونه بر فرایند درمان گربه خود نظارت داشته باشید و داروهای مورد نیاز را تهیه کنید. نکته مهمی که وجود دارد این است که حتما باید از دامپزشک درمورد نحوه آزمایش سطح گلوکز، کنترل انسولین و تجویز آن به گربه خود سوال کنید تا فرایند درمان دیابت گربه به بهترین شکل انجام شود.

غذای مناسب برای دیابت گربه چه ویژگی‌هایی دارد؟

درواقع نوع مشخصی از غذا برای دیابت گربه تجویز نمی‌شود؛ اما برخی از دستورالعمل‌های تغذیه‌ای وجود دارد که معمولا توصیع می‌شوند.

• کربوهیدرات کم و پروتئین زیاد:

خوردن غذاهای غنی از کربوهیدرات باعث افزایش ناگهانی سطح قندخون در گربه می‌شود و تقاضای گربه برای انسولین را بیش‌تر می‌کند. این موضوع دقیقا برعکس چیزی است که گربه به آن نیاز دارد. غذاهای کم کربوهیدرات این نیاز را برطرف می‌کند. گربه‌ها باید بیشتر کالری خود را از منابع پروتئین حیوانی دریافت کنند. هم‌چنین چربی برای تکمیل رژیم غذایی مورد نیاز است، اما اگر گربه نیاز به کاهش وزن داشته باشد، میزان بالای آن می‌تواند مشکل ساز باشد. شما باید غذاهایی را به گربه خود بدهید که حدود 50 درصد کالری آن‌ها از پروتئین و 40 درصد کالری غذا از چربی تامین شده باشد. بسیاری از گربه‌های دیابتی، از غذاهایی که کم‌تر از 10 درصد کربوهیدرات دارند استفاده می‌کنند؛ اما ممکن است برخی از آن‌ها نیاز به مصرف کمتر از 5 درصد داشته باشند. سطح کربوهیدرات در برچسب غذای آماده حیوانات ذکر نشده‌است، اما محاسبه آن آسان است.

• غذای کنسروی گربه:

کربوهیدرات، مقدار زیادی از مواد تشکیل دهنده غذاها را شامل می‌شود؛ بنابراین غذاهای خشک را نمی‌توان با غلظت کم کربوهیدرات، که بیش‌تر گربه‌های دیابتی به آن نیاز دارند، تهیه کرد. از سوی دیگر برخی از غذاهای کنسروی هیچ کربوهیدراتی ندارند درنتیجه برای دیابت گربه‌ها مفید هستند.

• غذاهای کنسروی بدون نسخه یا با نسخه دامپزشک:

بسیاری از غذاهای کنسروی گربه‌ها که بدون نسخه می‌توان آن‌ها را تهیه کرد، دارای کربوهیدرات پایین و پروتئین بالا هستند که برای گربه‌های دیابتی مناسب است. اما درصورتی‌که گربه شما به سادگی غذای کنسروی نمی‌خورد، می‌توانید با تجویز و نسخه دامپزشک، غذاهای خشک گربه با سطح کربوهیدرات کمتر از متوسط زا که به طور خاص برای کنترل دیابت طراحی شده، برای تغذیه دیابت در گربه خود استفاده کنید.

• مقدار غذای هر وعده:

مقدار غذای هر وعده گربه دیابتی، به اندازه نوع غذایی که به گربه می‌دهید اهمیت دارد. گربه‌های چاق باید مقداری غذا بخورند که باعث کاهش وزن به طور سالم شود. کاهش حدود 1 درصد از وزن بدن در هفته برای بیش‌تر گربه‌ها تا رسیدن به وزن ایده‌آل مناسب است. کاهش وزن برای گربه‌های دیابتی، با کاهش مقدار غذای مناسب دیابت گربه بدست می‌آید. به این نکته توجه داشته باشید که رژیم‌های لاغری بدون توجه به شرایط این بیماری، ممکن است دارای کربوهیدرات زیاد باشند.

• اهمیت غذای خوشمزه:

از آن‌جایی‌که گربه‌های دیابتی باید در یک برنامه مشخص غذا بخورند، مهم است که طعم غذای آن‌ها خوب باشد و آن‌ها مشتاق زمان وعده غذایی خود باشند. خوشبختانه، بسیاری از غذاهای کنسروی گربه‌ها هم خوش طعم بوده و هم برای بیماری دیابت مناسب هستند؛ بنابراین یافتن غذایی که گربه شما می‌پسندد، نباید خیلی سخت باشد.

سخن پایانی

از آن‌جایی‌که دیابت گربه، یک بیماری مزمن در گربه‌ها است، توجه به علائم مطرح شده مانند بی‌حالی، افزایش تشنگی، افزایش وزن و علائم شایع دیگر، می‌تواند در تشخیص به‌موقع و درست این بیماری و در ادامه شروع فرایند درمان توسط دامپزشک بسیار کمک کننده باشد. راه‎‌های درمانی مختلفی مانند اصلاح رژیم غذایی مناسب بیماری دیابت در گربه‌ها و تزریق انسولین وجود دارد که دامپزشک با توجه به سبک زندگی و رفتار گربه شما می‌تواند بهترین روش‌های درمانی را تجویز کند. نقش شما در ایجاد یک برنامه غذایی مناسب بسیار کلیدی است که با تنظیم و پیروی از برنامه غذایی مخصوص دیابت گربه می‌توانید شاهد بهبودی گربه خود باشید.